20 września 2022 r. w życie weszła ustawa z dnia 15 września 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw (Dz.U. 2022 poz. 1967).

Ustawa ma na celu ograniczenie negatywnych skutków społecznych i ryzyka znaczącego wzrostu ubóstwa energetycznego, wywołanych kryzysem energetycznym powodującym dynamiczne wzrosty cen ciepła. W tym celu wprowadza mechanizm ustalania przez przedsiębiorstwa energetyczne prowadzące działalność w zakresie wytwarzania ciepła, tzw. średnich cen wytwarzania ciepła z rekompensatą.

Mechanizm dotyczyć będzie ciepła dostarczanego z przeznaczeniem na cele mieszkaniowe i użyteczności publicznej.

Zarówno przedsiębiorstwa energetyczne posiadające koncesję i wykonujące działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania ciepła, jak i wytwórcy ciepła niemający obowiązku posiadania koncesji na wytwarzanie ciepła, które dostarczane jest do odbiorców końcowych ciepła z przeznaczeniem na cele mieszkaniowe lub użyteczności publicznej, będą miały obowiązek stosować średnią cenę ciepła z rekompensatą, w której średnia cena ciepła zostaje ograniczona do średniej ceny wytwarzanego ciepła wynoszącej w kwotach netto:

– dla źródeł ciepła zasilanych przez gaz i olej opałowy – 150,95 zł/GJ,
– dla pozostałych źródeł – 103,82 zł/GJ.

Przedsiębiorstwa energetyczne posiadające koncesję na wytwarzanie ciepła samodzielnie ustalają należną rekompensatę i składają wniosek o jej wypłatę do Zarządcy Rozliczeń S.A. Wypłaty, rozliczenia i kontrola wniosków o wypłatę rekompensat należy również do Zarządcy Rozliczeń S.A.

Dla przedsiębiorstw energetycznych wykonujących działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania ciepła nieobjętych obowiązkiem koncesyjnym lub zwolnionych z obowiązku przedkładania taryfy do zatwierdzenia Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki, stosuje się analogiczne rozwiązanie, przy czym z uwagi na lokalny charakter tych wytwórców, obowiązek wypłaty, rozliczenia i kontroli wniosków o wypłatę rekompensat zostanie nałożony na jednostki samorządu terytorialnego właściwe ze względu na siedzibę wytwórcy ciepła.

Rekompensaty obejmują okres od 1 października 2022 r. do 30 kwietnia 2023 r.

• 21 dni od dnia wejścia w życie ustawy/ nabycia uprawnienia: złożenie przez odbiorców ciepła do sprzedawców ciepła, oświadczenia o spełnieniu warunków pozwalających na uznanie ich za odbiorców uprawnionych (np. szkoły, żłobki czy szpitale). Wzór oświadczenia stanowi załącznik 1 do niniejszego komunikatu.
• Gospodarstwa domowe, spółdzielnie i wspólnoty otrzymują ciepło z rekompensatą niezależnie od złożenia oświadczenia. Jednakże, osoba działająca w imieniu i na rzecz takich odbiorców która nie złożyła oświadczenia ponosi na zasadzie winy odpowiedzialność wobec mieszkańców (np. prezes spółdzielni).

• 30 dni od dnia wejścia w życie ustawy: przekazanie wytwórcom ciepła przez sprzedawców ciepła informacji o szacowanej ilości ciepła, która będzie zużywana przez odbiorców uprawnionych.
• Do dnia 31 lipca 2023 r.: przekazanie wytwórcy ciepła informacji o rzeczywistej ilości ciepła sprzedanego do odbiorców uprawnionych w okresie obowiązywania mechanizmu średniej ceny z rekompensatą.

• Od 30 października 2022 r. do 2 grudnia 2022 r.: złożenie wniosku o wypłatę rekompensaty za październik 2022 r. Wzór wniosku stanowi załącznik 2 do niniejszego komunikatu.
• Do 25. dnia każdego miesiąca następującego po okresie rozliczeniowym: złożenie wniosku o wypłatę rekompensaty. Np. za grudzień 2022 r. będzie to 25 styczeń 2023 r..
• Do dnia 26 maja 2023 r.: złożenie wniosku o wypłatę rekompensaty za kwiecień 2023 r.
• Do dnia 31 sierpnia 2023 r.: złożenie wniosku o rozliczenie rekompensaty.

Na potrzeby ułatwienia obliczeń wielkości niezbędnych do wypełnienia wniosku o rekompensatę udostępniony zostaje pomocniczy arkusz kalkulacyjny.

• 15 dni od dnia wejścia w życie ustawy: złożenie wniosku do właściwego wojewody o przyznanie środków na wypłatę rekompensat na czwarty kwartał 2022 r.
• Do 15 dnia miesiąca poprzedzającego kolejny kwartał: złożenie wniosku o przyznanie środków na wypłatę rekompensat dla pozostałych kwartałów. (np. dla I kwartału 2023 r. będzie to 15 grudnia 2022 r., dla II kwartału 15 marca 2023 r.)
• 14 dni od otrzymania wniosku wytwórcy o wypłatę rekompensat: zatwierdzenie wniosku i dokonanie wypłaty rekompensaty.
• Do 15 dnia miesiąca następującego po pierwszych trzech miesiącach od początku udzielenia rekompensat: przedstawienie wojewodzie rozliczenia środków z wyodrębnieniem liczby i kwoty wypłaconych rekompensat, sporządzone narastająco za okres od dnia 1 października 2022 r. do dnia kończącego dany kwartał. Np. dla I kwartału 2023 r. będzie to 15 stycznia, dla II kwartału 15 kwietnia.

Co kwartał: złożenie wniosku o przekazanie gminom środków na wypłaty rekompensat do ministra właściwego do spraw energii. Minister przekazuje środki wojewodzie w terminie:

• na wypłaty za IV kw. 2022 r. – do dnia 31 października 2022 r.;
• na wypłaty za I kw. 2023 r. – do dnia 31 stycznia 2023 r.;
• za kwiecień 2023 r.– do dnia 30 kwietnia 2023 r.

Do dnia 31 grudnia 2023 r.: przedstawienie ministrowi właściwemu do spraw energii zbiorczego rozliczenia środków oraz przekazanie niewykorzystanych środki do Funduszu Przeciwdziałania COVID-19.

Opracowano na podstawie poradnika przekazanego z Ministerstwo Klimatu i Środowiska.